Yakuts (Sakha) jupanakax Pachamamax jakaskiwa sasaw amuyapxäna, taqi yänakas ukhamarak pachamaman phenomenos ukanakax ajayunakaniwa. Jupanakarux ichchi satäpxänwa, ukax “dueño, uywiri, tata, uñjiri, mä especie especial de creaturas ukanakaw yaqhip yänakan ukat fenómenos naturales ukanakan jakasipxi; contenido, esencia, manqhankir misterioso ch’ama; Naturaleza ukan jan amuyt’kay ch’amanakapan ukhamarak fenómenos ukanakan mitologizacionaparjamaxa, yatichiri ajayunakan animista uñacht’äwinakapaw uñstawayi. Thakhi mitología ukan nayrïr jaqix thakhin ajayu-dueñopawa (suol ichchite), thakhinak ch’axwañanx juparuw sacrificionakax lurasïna, qullu pasajes, uma jalsunaka: caballo p’iqin ch’akhanaka, tela fragmentos quqanakar warkt’ata, cobre qullqinaka ukat botonanakaw jupanakar muyuntat jaquntatäna. Uka pachpa lurawinakaw qullunakan, jawiranakan, qutanakan ukat kawkhantix jupanakax pasapki uka chiqanakan yatichiri ajayunakar jach’añchañatak lurasiwayi (yatichäw ajayunakax hechizos - algias ukanakan yanapt’apampiw uñjatäna).
Natural elementonakan phenomenanakapatxa, qʼixu qʼixunaka ukat llijullijunakax ajay tuqitwa uñtʼayasïna. Qhixu qhixu diosax walja sutinakanïnwa Supg Khaan, Syuge Toyon, Aan Jasyn, Buurai Dokhsun; q’ixu q’ixu diosax jan wali ajayunakaruw arknaqäna sasaw amuyasïna - abaasy qhixu qhixu flechanakapampi, mä quqax llijullijumpi p’akjatax qullañ ch’amanïtaynawa, jupanakax aka quqaruw sarapxäna ukat ukan mä ch’iyar qala thaqhapxäna, ukax Qhixu qhixu diosan instrumento satawa .
Ukhamaraki sapa mayniru ikiskir qalanakaxa origen glacial ukata mä jan uñt’ata uñnaqani ukhamaraki mä yä jach’añchañataki. Jupanakatï saytʼasitap mayjtʼayapjjäna (ladopar ikiskäna), ukhamajj ukajj uka jakʼankir jaqen jiwatap uñachtʼayäna. Vilyui Yakuts jupanakan amuyunakaparjamaxa, sapa kutiw wakanak wawachañ tukuyatatxa, ukham jan uñt’at qalax mä regalo uñacht’ayatäna, ukax mä motley soga ukham uñt’atawa, ukax patxanakampi ukat janq’u caballo ñik’utampiw (sogax mä quqaruw warkt’ata, uka quqa manqhanx... qala lay). Jaqinakax kuns sacrificiot luqtasakiw ukham qalanak llamktʼapxaspäna (qullqi, tela, jukʼampinaka) .
Yakut jaqinakax sata magia qala utjataparuw iyawsapxäna, ukax pacha mayjt’ayañatakiw apnaqasispa. Mä warmix sat uñch’ukispa ukhax ch’amapax chhaqtxaspawa sasaw amuyapxirïna. Uka magia qalax uywanakan purakapan jan ukax jiphillapan jikxatasïna ukat yaqhip jamach’inakan (caballo, waka, alce, ciervo, capercaillie). Satax hexagonal, transparente ukhamawa, ukampis mä jaqir uñtasitawa. Sat ukax q’uma abedul ch’aphimpiw ch’uqt’ata, ukatx caballo ñik’utampiw ch’uqt’ata ukatx janiw alaxpachar uñacht’ayatakiti (ukax mä zorro jan ukax ardilla ñik’utapan imatätapat uñacht’äwinakaw utji). Jallu, chhijchhi ukat thaya jawsañax mä magia qalan yanapt’apampiw mä hechizo especial tuqi lurasïna.
Thayax master ajayunakanïnwa, ukhamax pusi jach’a thayanakaw utjäna, alay, aynach, inti jalsu ukat inti jalant. Pusi suma ajayunakampi apnaqata, jupanakaxa aka uraqin pusi tuqina sumankañap jark’aqapxañapänwa, ukatxa chika thayanakaxa ñanqha ajayunakatwa jutapxäna, jupanakaxa sapa kutiwa maynit maynikama ch’axwapxäna, jaqinakaru jan walt’ayapxäna. Yakuts jupanakax mä warmi diosa especial Aan Alakhchyn Khotun - Uraqin munatapan ajayupaw utjäna, jupax quqanaka ukat quqanakan jiltäwip uñjäna, waka wawanakar churarakïna, jaqichasit chacha warmin jan wawanïñapatakix mä wawa churaspawa. Jupax nayra abedul quqanakaruw qamasirïna. Yakut jaqinakan iyawsäwiparjamaxa, aka diosa ereke - dereke ukan wawanakapax panqaranakampi ch’uxña ch’uxña quqanakampiw arumanakax ususir warmin utapar puripxäna ukat destino libron wawapan destinop qillqt’apxäna, destino patatpacha. Primavera phaxsinxa, aka Uraqin ajay diosaparux mä jachʼa ofrendanakaw luqtapxirïna. Warminakax mä sacrificio soga - salama caballo p’iqit lurapxäna ukat walja saminakan ch’uqi ch’uqimp k’achacht’apxäna, caballo p’iqi ch’akhanakampi, jisk’a vaca bozal ukanakamp abedul ch’aphit lurat k’achacht’apxäna ukat ukampiw mä nayra quqa k’achacht’apxäna. Jilïr warmix juk’amp respetatäki, quqaruw koumiss ukamp ch’allt’äna. Ukatxa mä ritual manqʼañaw utjäna. Warminakakiw uka jach’a phunchhäwinx chikancht’asipxäna.
Primavera ukat otoño phaxsinakanx Yakut jaqinakax uma dueñoruw regalonak apanipxirïna, ukatwa pä abedul ch’uxña quqanakar mä salama ch’allt’apxirïna, ch’uqi ch’uqimpi, janq’u caballo ñik’utampi ukat turpanes chupanakampi warkt’apxirïna, jan ukax mä jisk’a abedul quqaruw mä jamuq uñacht’ayat bote ukar ch’allt’apxirïna mä jaqin abedul quqa ch’aphipat jawir manqhar k’achacht’ata, qhipäxanx mä jach’a motley soga chint’ata. Umaruw ch’ullqhi yänak jaquntañax wali jark’atäna - uma dueñon nayranakap usuchjasma ukhax Yakuts jupanakax qutan yatichiri ajayuparux “abuela” sasaw sutichapxäna, ukat mä qamir challwa katjañ churañapatakiw mayipxäna.
Ninax mä ch’iyar ñik’utan chuyman jaqir uñtataw uñacht’ayasïna, ninan dueñopax taqi ichchit sipans juk’amp jach’añchatawa, mä dios ukar jach’ar aptatawa, jupax jan wali ajayunak jaqunukuñ yatiñanïnwa. Rito de "arco" - ninampi q'umachañax obligatorio ukhamaw kuna q'añuskir yänakampi chikt'ata. Taqi sacrificionakax nina tuqiw lurasïna: ninan ch’axwatapampixa, kunas jutïrin suyt’ani sasaw jiskt’asipxäna. Nina ajayux jan respetompi uñjatäspa ukhaxa, ninan dueñopax úlceranakampi ch’uqt’asisaw mutuyatäna, carbón ukanakax ch’ullqhi yänakampi rastrillatäspa ukhaxa, nina dueñonakan nayranakap ch’uqt’atäpxänwa sasaw sapxi. Mä utat yaqha utar sarxatapatxa, ninax janipuniw jiwarkänti, jan ukasti mä manq’añaruw apapxirïna. Ajayu - nina naktäwin dueñopax familian patrono ajayupat uñt’atawa.
Mä jach’a yatichiri ajayunakax quqa dueñopänwa, Baai Bayyanai, challwa katur suertex jupat dependeränwa. Janïr uywa katuri sarkasaxa, uywa katuñapatakiw mayipxäna, ukampirus mä hechizo lurapxäna ukat lik’i t’aqanak ninar jaquntapxäna. Norte de Yakuts jupanakax esekeen ukan jamuqanak lurapxäna - mä amuleto ukax suma uywa katuñ ch’amanchawayi. Yakut jaqinakan challwa katur yupaychäwipax qullan uywanakat ukhamarak almanakapat mä complejo amuyunakapatw uñstawayi, rituales ukat jark’awinakax purapat magia ukham uñt’atawa. Nayra pachanx sapa yakut clan ukax qullan nayra achachilapa ukhamarak patrono ukhamaw yaqhip uywarux uñjapxirïna, uka clan ukankirinakax janiw jiwayapkaspati, manq’apkaspati jan ukax sutipat jawsapkaspati. Ukham uywanakax akanakawa: cisne, ganso, cuervo, águila, janq’u lakani semental, halcón, halcón, ermina, ardilla ukat chipmunk. Cisne, águila, cuervo, halcón ukham jamach’inakax Yakut ukan sarnaqäwiparjamax jaqinakarux nina apanipxirïna, kunapachatix jiwañampïpkän ukhaxa. Uka águilax alaxpachankir Khomporun Hotoy diosan wawapjamaw uñjatäna, jupax taqi jamach’inakan p’iqipänwa. Jilapachax Yakut tótems ukanakax jamach’inakänwa, uywanak taypinx oso, lince, chipmunk, ardilla, ermina ukanakaw totems ukanakanx utji.
Mä aski amuyux oso, alce, ciervo ukanakaruw uñt’ayasïna, uka uywanakar yupaychañax jiwañamp jaktañampïski uka uywar amuyumpiw uñt’ayasïna. Oso culto ukax taqpach yakut jaqinakan wali uñt’atawa. Yakut jaqinakax osorux "abuelo" (ese) sasaw sapxirïna. Mä k’ari yatiyäwiw utjäna, nayrax osox warmipunïnwa, ukatwa warminakax osomp jikisisax pechonakap q’ala ch’uqt’asipxäna ukat “phuchaja” sasaw arnaqasipxäna. Kunawsatix uywa katur sarapkän ukhax alias ukanakamp apnaqapxirïna, tabú verbales ukan utjatapax osox taqi kunatix jupat arsuski uk ist’i, kawkhantix jikxatask uka iyawsäwimp chikt’ata. Jupax samkañ yati ukat mä samkan khitis jupat jan wali parli uk yatiñataki. Yakuts ukan oso culto ukanx jiwayat qhipatx disculpa mayiñ arst’awinaka, aycha manq’añ ritual, taqi ch’akhanak jan chhaqhat jark’aqaña ukat arangas (altu) ukan imt’añaw utjaraki. Yakuts jupanakax janiw oso fiesta ukax utjkänti, ukampis “atributos de oso” ukax sapa uru jakawipanx mä talismán ukhamaw jan wali ajayunakar saykatañataki. Rituales cercanos en contenido ukax alce ukat sallqa ciervos ukanakar apsuñ pachanx lurasiwayi.
Uta uywanakatxa, suma chuyman diosanakaw aiyy lurapxäna. Mä mito ukaw utjäna, jach’a lurayiri Yuryung Aiyy Toyon (Alaxpachan diosa) jupax mä caballo ukat mä jaqiruw pachpa pachan luratayna, ukat yaqha versión ukarjamaxa, nayraqatax mä caballo luratayna, chikat caballo-chika jaqit jutiriwa juparux, ukat ukakipkarakiw mä jaqi.Janq’u caballo yupaychäwix alaxpachamp chikt’atawa, ukampirus jan wilamp sacrificionakax altu pacharux caballot apsut wakanak jan ukax janq’u leche manq’anakakiw apanipxirïna (koumiss). Munat caballonakan pʼeqenakapajj qoqanakar warktʼatäjjänwa.
Uraqpachan utjki ukat ukan jakirinakan luratanakapa. Alaxpachax kimsa pachan luratawa. Yakut jaqinakan pata pachapax llätunk pataruw jaljatäna, kunayman saminakaniwa, aka pachax thayampiw yaqhachatäna. Suma aiyy diosanakas pata jan wali ajayunakas - abaasy akan jakasipxäna. Altu pata alaxpacha (llätunk pataka) Yuryung Aiyy Toyon tribu ukan jakañ utapawa - Yakuts ukan jach’a janq’u diosa, uraqpachan ukhamarak jaqinakan lurayiripa. Aiyy ukax jach’a jaqinakan sutipawa, ukax lurañ qalltañ ukhamarak suma sarnaqañ uñacht’ayi. Ukanakax antropomórficos diosanakawa, jupanakax familiapampi, uywanakapampi ukat utanakapampix qamir p’iqinakampi isthapt’ataw jikxatasipxäna.
Vilyui amuyunakaparjamaxa, alaxpachan chika taypinkir patanakax mä ch’usawjampiw chikt’ata, ukax Yuryung Aiyy Toyon ukan enganchamiento poste ukanw mistuwayxi ukat aka p’iya tuqiw intix junt’u ukat qhanap uraqir khitharaki. Nayra pachanx mä tama jakkir caballonakax Yakut jaqinakan jach’a diosaparuw katuyapxirïna, uka caballonakax janq’u isimp isthapt’ataw inti jalsu tuqirux jayaruw irpapxirïna.
Uka jisk’a alaxpachanx aiyy jakapxirïna, caballo uywañamp waka uywañamp patrona, ukhamax Dzhesegey aiyy, caballo waka patronax pusi alaxpachan jakasïna, Yakut jupanakax mä semental ukham uñt’ayapxäna. Wakanakan patronapa, Ynakhsyt Khotun (Señora Vaca) jupax inti jalsu tuqin alaxpachan jakasïna, kawkhantix alaxpachax uraqimp jikisi. Sapaqat primavera fiestas ukax uka fiestanakatakix dedicado ukhamawa, ukanx acciones rituales especiales ukat hechizos ukanakaw lurasirïna, ukatx fresco koumiss ukat fermentado waka leche, familiares ukat jak’a uñt’atanakaw uka pachan tantachasipxäna.
Wawanakar patronar diosax Aiyysyt satawa: jupax mä sedada, wali wakiskir qunt’at señora ukham uñacht’ayatänwa, viaje isimp isthapt’ata. Inti jalant tuqin alaxpachanx destino ukat destino diosanakax Chyngys Khaan ukat Odun Khaan diosanakaw jakapxäna, ukatx ch’axwañ diosanakax Ilbis Khaan ukat Ilbis Kyys ukanakaw jakapxäna.
Jan wali ajayunakan p’iqipaxa - saxranakan luratanakapa (abaasy) pata pachanakanxa antropomórfico diosa Ulu Toyon (Ajjsarkañ diosa) satänwa, jupax jaqin almap lurayiripawa, jupaw jaqinakar nina khithatayna, jach’a taripiri, jaqinakar juchanakapat mutuyasa ukat jan wali luratanaka, chamanes ukanakan patronapa. Altu pachan Abaas ukanakax wali jach’a jiltatapampiw uñt’ayasipxäna “mä alerce patakama”, nayranakapax wila junt’u hierro chimpunakjamaw qhant’irïna. Yaqhip jan wali ajayunakax pata uraqpachanx Yakuts ukanakax semi-zoomórficos ukham uñacht’ayapxäna - cuervo p’iqin jaqinaka.
Uka pata pachax walja patanakanïnwa (alaya alaxpachan chiqanakapax mä muyu warkt’ata ukat uraqin jach’a ch’akhanakapar ch’allt’ata), ukhamax chika pachax jan pata uraqinakanïnwa ukat jaqinakan jakatapawa, ichchi ajayunaka - patrones de jaqinaka ukatxa abaasy chika pachana. Uka saxranakax wali jan wali uñnaqt’anïpxänwa, janiw qhipäxanïpkänti, ukat nayraqatapansa, lakanakapansa, qhipäxansa purakanïpxänwa, walja kutiw kunayman monstruonakjam jan ukax wila ninar uñtat uñnaqap mayjt’ayapxäna.
Uka jisk’a pachax jan wali diosanakampi ajayunakampikiw jakasipxäna - abaasy: ch’amaka ukham ch’amakanx hierro q’añut quqanak taypinx ch’amakt’apxirïna, juk’akiw chipchit intimpi phaxsimpi qhant’ayapxäna. Uka jisk’a pachan Abaas ukanakax juk’amp jan wali uñnaqaw sasaw sapxirïna, ukax munañaparjamaw mayjt’ayapxaspäna. Wila wartäwinakax jisk’a pachanakarux wakanakakiw lurapxäna. Uka jisk’a pachar sarañ thakhix mä jisk’a thakhimpiw qalltawayi, ukax Woden laka satawa.
akapach quqa. Abedul ukax aiyy alaxpachankir diosanakan qullan quqapjamaw uñjasirïna, ukax mä atributo ritual ukhamaw ciclo de vida ukan rituales ukanx apnaqatäna. Yakuts jupanakax quqanakax mä wawarux mä alma churapxaspaw sasaw amuyapxäna, ukatwa jan wawani warminakax mä quqa ( abedul, alerce) ukar mayipxäna, uka quqax patat mä corona fusionatänwa - mä wawan almapa. Yakuts jupanakax mä rito "wawan almapat mä qullu luraña" ukankapxirïna, ukanx mä qulluw mä especial llätunk tallo quqan lurasirïna, jutïr alma wawataki. Fórmula "quqa-jamach'i" ukax qhanpachaw yakut jaqinakan cultura mito-ritual ukanx uñt'ayasispa. Almax mä jamach’ir uñtataw uñacht’ayatäna, ukat mä yuqall wawat lurat motivo ukax mitología chamánica ukan juk’amp qhan uñacht’ayatäna. Mitos ukarjam taripasax, águilax mä qullan abedul (alarch) ukan chamanes ukanakaruw chhuxriñchjatayna, kunapachatix nayrïr chaman Aiyy Toyon ukar uñstayatayna, jupax llätunk ramani qullan quqaruw yapuchatayna, k’ajkir ajayunaka-jaqinakax ramanakap taypin jakasipxi, pachpa Luririn wawanakapax - akax akapach quqawa. Tradición épica ukanx aal luk mas satawa: taqi alaxpachan ch’uxña, saphipax uraqi taypin ch’uxña, ukhamat kimsa pachanak mayachthapi. Religioso utanakax Ysyakh fiestanx ukham quqan chimpupjamaw irnaqapxäna - ritual de koumiss ch’allt’añ aiyy alaxpachankir diosanakaru ukhamarak naturaleza ajayunakaru. Aka fiestax jallupachan apasïna ukatx mä religioso tribun mayisïwipawa Alaxpacharu, Uraqiru, Umaru. Aka chiqanx jan wilani sacrificionakax lurasiwayi, mä libación de koumiss jach’a diosanakar lurasiwayi, mä sacrificio uywa - ytyk (janq’u caballo) ukax sallqa uraqiruw antutatäna ukhamat aiyy ukat ajayu - ichchi diosanakax qamirïñ ukat suma suerte Yakut ukar apanipxañapataki familiax jutïrinwa. Ch’allt’añ ceremonia tukuyatatxa, mä ritual manq’añaw utjawayi, ritual anatt’awinaka - adivinación, caballot t’ijtawinak ukat mä ritual thuqt’awi - osuokhai. Ysyakh ukax Universo ukat jaqin nayrïr lurawip amuyumpiw chikañchasi, uka fiestan uñstawipax Elley ukan mito ukan proyectatawa, mä heroe cultural, mä kasta Sakha jaqinakan nayra achachilapa. Taqi cultural yänakax Elley jupan amparapan luratawa (jupax herrero, sawuñ yatiri, uta lurañ yatiri, machaq religión yatiyiri aiyy culto ukamp chikt’ata).
Alma tuqita amuyunaka, wasitat yuritapata, jiwatapata, usutapata.Yakut jaqinakan iyawsäwiparjamaxa, almax (kut) quqanakampi, quqanakampi, jamach’inakampi apnaqatäna. Jaqixa kimsa almani (kut): 1. buor kut - "uraqi alma"; 2. salgyn kut - "aire alma"; 3. iie kut - "tayka-alma": Pä jach'a aiyy diosa - Yuryung Aiyy Toyon ukat Aiyysyt - wawanïñ diosa, jaqirux mä almampiw dotasipkäna. Esquema de dotacion con una alma: Yuryung Aiyy Toyon - creación de la alma de la niño no nacido - Aiyysyt - instalación de la alma en la corona de un hombre - principios de hombre y femenino ukanakan mayacht’asitapa - almax mä warmir pasañapawa - almampi chikt’ata - ususiña. Aiyysyt jupax mä wawar kut (alma) jan churkchïnxa, Aiyysyt ukanx anunakaw mayipxäna, ajayu - águilas ukan patronopa - Hotoy Aiyy, diosat - mä cisne, Dzhylga Khaan diosat. Jilïr almanakax “iye kut” ukat “buor kut” ukham uñjatäpxänwa, jan wali ajayunakax jupar katuntapxaspa ukhaxa, uka jaqix usuntasin jiwxäna, “aire alma” (salgyn kut) ukax jaqin ikiñ pachanx sarnaqaspawa. Almanakax jisk’a jaqinakjama jan ukax jisk’a laq’unakar uñtasit uñacht’ayasispänwa. Almat sipansa, Yakut jaqinakax mä alma - sur ukanipxataynawa, ukax jaqin manqhan amuyun pachapawa sasaw qhanañchasispa. Yaqhip yatxatirinakax sapxiwa, sur ukax mä jaqiruw churatayna, ukax pata abaasy Ulu Toyon p’iqinchiripawa. Yakut jaqinakax kut-sur, Diosan churäwiparjamax jaqin taqpach jakäwip amti sasaw amuyapxäna; Yakut jaqinakan maternidad rito ukanx alma chimpunakapax yuqall wawatakiw - mä cuchillo, ukat imill wawatakix - tijeras. Jupanakarux Aiyysyt diosax apanipxataynawa, jupax kimsa uruw warmin utapar saraqatayna. Aka pachanxa janiwa ch’axwañasa, ch’axwañasa, diosaxa utankirinakampi colerasisa wawan amparap apt’asisipxataynati. Uka ritual ukanx abedul clavijas ukanakamp apnaqañax (mä warmix jupanakar takt’asisaw yuritayna), kunayman amuletos, amuletos, mä liebre ñik’uta, mä motley soga - salama ukax diosa ukan churat wawar almap jark’aqañatakiw amtata. Botones jist’araña, jist’araña, jist’arañ costumbre ukax magia imitativa ukamp chikt’atawa, ukax “canal de nacimiento jist’arañ” yanapt’awayi. Jach’a wakiskiriwa “placenta imt’añataki” ukat “Aiyysyt ukar jaytañataki”. Gemelos ukanakax yuripxchi ukhax mä jach’a phunchhäwiw wakicht’apxirïna “unguoh arakhsybyt malaasyna” (literalmente: wawanakan taykan ch’akhanakapat jaljañ uru). Gemelos wawanakan qhipa yurïwinakapax sapa mayni platonakaruw uchapxirïna ukat kunayman chiqanakaruw imt’apxirïna; mä iyawsäwiw utjäna, jupanakax mä plato ukan mayacht’asis imt’atäpxani ukhax gemelos ukanakax pachpa pachan jiwapxaspawa ukat pachpa sepulturar imt’atäpxañapawa. Yakut jaqinakax gemelos ukanakax qullañ ch’amanïpxiwa sasaw amuyapxäna, jupanakax usutanakar qullañatakiw jawillt’atapxäna. Yakut jaqinakax kuna usunakas jiwañas utji ukanakx “código de conducta” - tyukteri (sistema de prohibiciones) ukar jan phuqhañaw sasaw amuyapxäna, aiyy ukan diosanakapamp ichchi ajayunakapamp chika. Jiwatatsti, alaxpachankir diosanakax janiw ukham jaqinakan almap katuqapkänti (jupanakax jarkʼat kamachi pʼakintapxäna), ukatwa guerrar tukupxäna. Jilapachax colerat ukat envidiasir jaqinakax jiwatat qhipat ch’axwañaruw tukupxäna, khitinakatix jan phuqhapkän uka “programa” de vida ukax alaxpachat diosanakan utt’ayatawa: nayra jiwaña, jiwaña, nuwasiñamp jiwaña, ukat juk’ampinaka, amay imañax janiw chiqapäkiti ukat amtasiñ lurañax jiwatax mä ch’axwäwiruw tukuyarakïna. Ukham jiwat - ur jaqinakan almanakapax yaqhip usunak utjayawayi, ukatwa abedul ch’uxña - tuktuya ukamp lurat almacenamientos especiales ukan imatäpxäna, uka anqäxanx ur manqhankir uñacht’äwinakaw pintatäna. Tuktuya markankirinakax manq’ayatäpxänwa, aceite ukat lik’i chhullunkhampiw fumigatäpxäna, ukat phayata manq’anak jaljapxirïna. Jilapachax jiwat jaqin uñnaqapax q’añut lurat lawat luratawa, ukatx chaman ukax mä ch’axwäw ukar implantatayna ukat tuktuya ukar nayrïr k’uchu (estera) ukar uchatayna.
Almax abaasy ukan katuntatäspa ukhaxa, uka jaqix jank’akiw jiwxäna, kimsïr urux tayka-almax taqi chiqanakaruw muyuntäna, kawkhantix nayrax utjkän uka chiqanakaruw muyuntäna, almax ukham saräwipax “keriter” (desvío) satawa. Pusi tunka uruxa, utankxasa (mä manq’aña wakicht’asa), almax aka uraqit sarxatayna. Yakuts jupanakax Iie kut (tayka-alma) ukax lurayiriparuw kutt’awayxi Yuryung Aiyy Toion machaq jaqir tukuñkama sasaw amuyapxäna. Ukhamaw jiwatax almapax jupar jak’achasir ukhamarak munat jaqin almap apt’asiñ yant’äna, ukatx mä chaman ukaw jawillt’ata, jupax jank’akiw jiwatar imt’añ tukuyatatxa, “apthapitanakar jaljañ” ritual lurañ qalltäna alma” (kut araaryy) wila masiparu ukhamaraki jiwata jaqiru pachpa jiwata akapachar khitañataki. Imt’añ pachanx kunayman amuyunak lurapxäna: jiwatanakan ajanunakapax wali ch’amampiw jist’antatäna, nayrïr incisión ukan pata chiqapa ukat isi mangas ukanakax sapa kutiw sawutäna, sepulturan yänakapax jan apnaqañjamäxänwa; ukax jiwat jaqin iye kut jan kutt’añapatakiw lurasïna, jupamp chikaw jiwañar puriyir ñanqha ajayux jutaspa. Janïr imtʼkasaxa, mä caballoruw jiwayapxirïna, ukhamat tantachasirinakar qullañataki ukat jiwatanakan akapachar sarañataki).
Home | Articles
January 19, 2025 19:14:51 +0200 GMT
0.006 sec.
