Ukax Altai chaman ukan qalltatawa
República Altai markanxa
Aidyn tatax Stalingrad jak’anw jiwxäna, 1942. Mama sapakiw phisqa wawanakar uywatayna, amparat lakakamaw jakasïna. Kunapachatixa Aydin 7 maranixa, uywa uywaña colectiva uwija uywañ qalltäna. Ukatxa, mä jan uñtʼat chuyman jaqit nayratpach amuytʼañ churäwi katuqäna. Mä kutix Aydin awatiriskäna ukhax mä akatjamat alaxpachax qinayanakamp ch’amakt’ayatäna, mä thaya thayaw sartäna ukat jach’a chhijchhiw jalluntäna. Chhijchhi sudario taypin thakhi lurasa, Aydin jupax liwxatasin jawiraruw jaquntatäna. Pʼeqep wal chʼalljjtäna ukat janiw kuns amuyjjänti. Mä ch’usawjan sarta, mä jan uñt’at chuyman jaqi jak’an qunt’ataw janq’u barba. Pä uruw jan amuytʼasirïtap amuyasïna. Uka jilïr jaqix quta thiyan jikxatäna ukat utaparuw apasïna. Jupax familiat sum jiskt’äna, ukatw uka jilïr jaqix Aydin jach’a achachilaparux sum uñt’äna. Ukatxa akham sänwa: “Jutïr pachax jumanakatakix jist’aratäniwa” sasa. Ch’usawjat apsusaw utar sarañ uñacht’ayapxäna.
Uka jan walt’äwit mä mara qhipatxa, Aydin internado distrital ukar khithatäxänwa. Mä kutix payïr yatiqir yatiqkasax mä samkan nina uñjasax sartawayxänwa. Jupax cuarto masinakapar sartayañ qalltäna ukat “aka chiqat mistupxam” sasaw arnaqasïna. Calleru mistusajj taqeniw uñjir jaqen cuartopan nina nakhaskir uñjapjjäna. Qhepatjja, uka uñjirejj keroseno sat mä lampara tʼunjasajj jupa pachpaw ninamp jiwjjäna sasaw amuyasïna.
Suxta yatiqawi tukuyasaxa, Aydin jupax granja colectiva uksaruw sarxatayna, ukatx wasitatw awatirit irnaqañ qalltäna. Jupan yatiñ yatiñapajj walja kutiw uñachtʼayasïna, ejercitot irnaqtʼkasas uñachtʼayarakïnwa. KGB escuelar mantañapatakis sapxarakïnwa, ukampis janiw munkänti. 1978 maran jallu qallta phaxsinx Tungushskaya p’iyanx Semensky pasaje qhipäxanx Aidyn jupax chamanes ukar qalltawayi.
Jupax kunka q’uchuñan dueñopawa, uka yanapt’ampiw mä trance ukar ch’allt’asispa ukat jutïr pachanak uñjaspa. Ritualanakax janiw sapa kuti luratäkiti. 1990 mara qalltanxa policiampiw yanapt’asipxäna uka maniaco ukar jikxatañataki. Ukat Aydin jupax niya kuna pachas ukat kawkhans jutïr jan wali lurañax utjani uk yatiyäna. Uka jan walt’awix janiw jark’atäkaspati, ukampis uka jan wali jaqix Aydin ukan uñacht’ayat chiqat jan jayaruw katuntatäna.
Jakaski ukampi. Chemal, Gorny Altai ukat yaqhanakampi.
Home | Articles
January 19, 2025 19:06:55 +0200 GMT
0.005 sec.
